Konsorcjum Naukowe AEgIS-PL zostało powołane 1 września 2021 r. przez trzy jednostki naukowe:

1. (IFPAN) Instytut Fizyki Polskiej Akademi Nauk (jednostka koordynująca),
2. (UMK) Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu,
3. (PW) Politechnikę Warszwską.

Głównym celem Konsorcjum jest skoordynowanie wspólnie prowadzonych badań naukowych realizowanych w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN w ramach międzynarodowego projektu AEḡIS (Antihydrogen Experiment: Gravity, Interferometry, Spectroscopy).

Zasadniczym celem eksperymentu AEḡIS jest bezpośrednie i bardzo dokładne zmierzenie przyspieszenia z jakim spada neutralny atom antywodoru w polu grawitacyjnym Ziemi. Tym samym zostanie podjęta próba precyzyjnego sprawdzenia tzw. słabej zasady równoważności dla obiektów zbudowanych z antymaterii.

Słaba zasada równoważności to jeden z fundamentów teorii grawitacji, który od czasów Galileusza głosi, że swobodny spadek dowolnego ciała zupełnie nie zależy od jego masy, składu, ani struktury wewnętrznej. I choć zasada ta była już wielokrotnie zweryfikowana doświadczalnie dla różnych ciał materialnych na wszystkich możliwych skalach przestrzennych (od atomowych, aż po astronomiczne) to wciąż nie była ona potwierdzona dla ciał zbudowanych z antymaterii. Zaobserwowanie jakiegokolwiek odstępstwa od słabej zasady równoważności dla antymaterialnych atomów byłoby jasnym sygnałem, że fundamentalna symetria pomiędzy materią i antymaterią nie jest w przyrodzie respektowana i byłoby pierwszym krokiem do sformułowania innej, bardziej ogólnej teorii opisującej otaczający nas świat.

Przygotowywana w ramach projektu AEḡIS aparatura umożliwi nie tylko wykonanie tego konkretnego pomiaru, ale pozwoli również na przeprowadzenie serii pionierskich i bardzo subtelnych badań w obszarze egzotycznej fizyki atomowej, tzn. w obrębie atomów, które nie są sklasyfikowane w układzie okresowym pierwiastków Mendelejewa. Wśród atomów, których spektroskopowe badania będą prowadzone znajdują się zarówno dość dobrze już znane pozytronium czy protonium jak i te, których własności wciąż stanowią dużą zagadkę – średniociężkie atomy antyprotonowe, w których jeden z kilkudziesięciu elektronów jest zastąpiony dwa tysiące razy cięższym antyprotonem.

Wytworzenie takich egzotycznych stanów związanych materii i antymaterii nie jest zadaniem prostym, gdyż wymaga bardzo dokładnego połączenia wiedzy i doświadczenia z różnych gałęzi nauki i wykorzystanie unikalnej na skalę światową infrastruktury badawczej dostępnej w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN).

Centralna część aparatury AEgIS: Na zewnątrz widoczny elektromagnes 5T. W środku umieszczona jest pułapka Penninga-Malmberga, w której będzie przetrzymywana zimna mieszanina ujemnych jonów atomowych i antyprotonów.

Udział polskich jednostek naukowych
w międzynarodowym eksperymencie AEgIS prowadzonym w CERN
jest dofinansowany ze środków budżetu państwa w ramach programu

"Wsparcie udziału polskich zespołów naukowych
w międzynarodowych projektach infrastruktury badawczej"

kwotą 3 525 490,20 PLN
na lata 2022-2026.

Numer umowy: 2022/WK/06